
صنعت قهوه اسپشیالتی در دهه گذشته رشد چشمگیری را تجربه کرده است. اما با افزایش هزینههای تولید، تغییر رفتار مصرفکنندگان، و رقابت فشردهتر در بازار، بسیاری از رسترها به این نتیجه رسیدهاند که اتکا به یک مدل درآمدی سنتی دیگر کافی نیست. در نتیجه، مفهوم «تنوعبخشی» یا Diversification به یکی از کلیدواژههای مهم دنیای قهوه تبدیل شده است.
تنوعبخشی میتواند به معنای ورود به محصولات یا خدمات جدید، گسترش کانالهای فروش، یا حتی بازتعریف برند باشد. اما این فرآیند برای هر رستری، با توجه به موقعیت، ظرفیت تولید و جامعه هدف متفاوت است.
برای بررسی دقیقتر این روند، Perfect Daily Grind با چند متخصص از جمله سایمون ویترز (Simon Withers) مدیر بازاریابی شرکت Hacienda Coffee در بریتانیا، و جنیفر توماس (Jennifer Thomas) از Seesaw Coffee در چین گفتوگو کرده است.

چرا رسترها به دنبال تنوعبخشی هستند؟
بازار جهانی قهوه در حال تغییر است. رشد بازار اسپشیالتی به نقطه اشباع نزدیک شده و حاشیه سود در بسیاری از کشورها کاهش یافته است. همزمان، قیمت دانه سبز در چند سال اخیر نوسانات شدیدی داشته است، بهویژه در اثر بحران اقلیمی، مشکلات حملونقل، و افزایش هزینههای نیروی کار.
سایمون ویترز میگوید:
«در گذشته، کیفیت قهوه بهتنهایی عامل تمایز بود. اما امروز، تقریباً همه رسترها قهوههای باکیفیت عرضه میکنند. چیزی که ما را متمایز میکند، تجربهی کلی مشتری است — از نوع بستهبندی و روایت برند تا تنوع در محصولات.»
برای بسیاری از رسترها، تنوعبخشی راهی برای پایداری اقتصادی است. ورود به خطوط تولید مکمل مانند نوشیدنیهای سرد، چایهای خاص یا حتی شکلاتهای دستساز، میتواند به آنها کمک کند تا در برابر شوکهای بازار قهوه مقاومت بیشتری داشته باشند.

مدلهای مختلف تنوعبخشی برای رسترها
۱. افزودن محصولات جانبی
بسیاری از رسترها بهجای تمرکز صرف بر قهوه، مجموعهای از محصولات مرتبط را عرضه میکنند: از شربتهای دستساز و تنقلات گرفته تا کالاهای برندشده مانند ماگ، لباس یا تجهیزات دمآوری.
۲. گسترش کانالهای فروش
یکی از موفقترین اشکال تنوعبخشی، ورود به فضای آنلاین است. ایجاد پلتفرم فروش اینترنتی، همکاری با فروشگاههای زنجیرهای، یا ارائه اشتراک ماهانه قهوه (Coffee Subscription) میتواند درآمدی پایدار ایجاد کند.
جنیفر توماس از Seesaw Coffee میگوید:
«ما در دوران همهگیری کووید فهمیدیم که حضور دیجیتال به اندازهی فروش حضوری اهمیت دارد. از آن زمان تا امروز، فروش آنلاین ما تقریباً ۴۰٪ از کل درآمد را تشکیل میدهد.»
۳. ورود به حوزه آموزش و تجربه
برگزاری کارگاههای دمآوری، دورههای آموزشی باریستا، یا برگزاری تورهای بازدید از مزرعه، یکی از راههای محبوب برای ایجاد ارتباط عمیقتر با مشتریان است.
علاوه بر درآمد مستقیم، این فعالیتها باعث وفاداری برند نیز میشوند.
۴. ایجاد برندهای زیرمجموعه (Sub-brands)
برخی از رسترها، برای ورود به بازارهای متفاوت، برندهای جدیدی با هویت جداگانه ایجاد میکنند. برای مثال، یک برند اصلی ممکن است روی قهوههای پریمیوم تمرکز داشته باشد و برند فرعی آن، قهوههای روزمرهتر یا اقتصادیتر عرضه کند.
به گفتهی سایمون ویترز:
«این روش به ما اجازه میدهد تا بدون خدشهدار کردن اعتبار برند اصلی، بازارهای جدید را امتحان کنیم.»

خطرات و چالشهای تنوعبخشی
هرچند تنوعبخشی میتواند به رشد و ثبات کمک کند، اما ریسکهایی نیز دارد.
اگر استراتژی مشخصی وجود نداشته باشد، برند ممکن است تمرکز خود را از دست بدهد و مشتریان را سردرگم کند. همچنین، هر خط تولید جدید نیازمند زمان، دانش، سرمایه و تیم متخصص است.
بنابراین، پیش از اجرای هر تغییر، تحلیل دقیق بازار و شناخت رفتار مشتری ضروری است.
جنیفر توماس توضیح میدهد:
«تنوعبخشی بدون هدف، مثل باز کردن تب جدید در مرورگر است؛ منابع مصرف میشود اما توجه تقسیم میشود. باید بدانید چرا و برای که دارید این کار را انجام میدهید.»

آینده تنوعبخشی در صنعت قهوه
با افزایش رقابت، مصرفکنندگان به برندهایی جذب میشوند که داستان و تجربه منحصربهفردی ارائه میدهند. ترکیب خلاقیت با درک عمیق از مشتری، میتواند مسیر رشد پایدار را برای رسترها فراهم کند.
برخی برندها اکنون حتی وارد حوزههایی مانند آبمیوههای سرد فشرده، نوشیدنیهای گازی قهوه، یا همکاری با برندهای فشن و موسیقی شدهاند.
سایمون ویترز در پایان میگوید:
«آینده از آنِ برندهایی است که بتوانند بین کیفیت، نوآوری و اصالت تعادل برقرار کنند. تنوعبخشی زمانی موفق است که در خدمت تقویت تجربه قهوه باشد، نه جایگزین آن.»
جمعبندی
در دنیای امروز قهوه اسپشیالتی، کیفیت دیگر تنها عامل تمایز نیست. تنوعبخشی به محصولات، خدمات و کانالهای فروش، راهی است برای پایداری مالی، رشد برند، و حفظ ارتباط عاطفی با مشتریان. اما موفقیت در این مسیر نیازمند برنامهریزی دقیق، شناخت بازار و حفظ اصالت برند است.
منابع:
Perfect Daily Grind (2025). How specialty coffee roasters can diversify.
مصاحبه با Simon Withers (Hacienda Coffee, UK) و Jennifer Thomas (Seesaw Coffee, China).
Perfect Daily Grind Archive, July 2025.
ترجمه و گردآوری توسط : افشین خدایی











